آیا این فقط یک روند گذراست که با افزایش توسعه پایدار مرتبط است؟ آیا گزارشگری پایداری یک مد زودگذر است؟ آیا گزارش‌‌‌دهی جامع و دقیق پایداری یک مزیت رقابتی واقعی ارائه می‌دهد و کسب و کارهایی که اکنون برای یادگیری و پیاده‌سازی گزارش پایداری وقت می‌‌‌گذارند، برای موفقیت در بلندمدت در موقعیت مناسبی قرار خواهند گرفت؟ گزارش پایداری چگونه می‌تواند برای شرکت شما مفید باشد؟ چرا مهم است؟ چگونه می‌تواند استراتژی کسب و کار شما را تقویت کند و باعث رشد کسب و کار شما شود؟ و مهم‌تر از همه، چگونه می‌توانید این ابزار قدرتمند را پیاده‌سازی کنید؟

 گزارش پایداری چیست؟

در اصل، گزارش‌‌‌دهی پایداری مستلزم افشای اهداف زیست‌‌‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG)، همراه با اطلاع‌‌‌رسانی پیشرفت‌‌‌های حاصل در جهت دستیابی به این اهداف است. این امر فراتر از بیان صرف آرزوهای پایداری شرکت با ارزیابی فعال برنامه اقدام اجرا شده برای رسیدن به اهداف خود است.  اهداف ESG یکسری اهداف راهبردی هستند که کسب و کارها برای مدیریت تاثیرگذاری خود بر جامعه و محیط‌زیست تعیین می‌کنند. این اهداف سه دسته کلیدی را در بر می‌‌‌گیرند:

اهداف محیط‌زیستی: بر عملکرد اکولوژیک یک شرکت و تلاش‌‌‌های آن برای به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی تمرکز دارد. 

اهداف اجتماعی: جنبه اجتماعی شامل مدیریت روابط با کارکنان، تامین کنندگان، مشتریان و جوامعی را دربرمی‌‌‌گیرد که تحت‌تاثیر عملیات شرکت قرار می‌‌‌گیرند.

اهداف حاکمیتی: اهداف حاکمیتی حول تجزیه و تحلیل رهبری شرکت، کنترل‌‌‌های داخلی، ممیزی‌‌‌ها و شیوه‌‌‌های کلی حاکمیت شرکتی می‌‌‌چرخند.

نکته مهم این است که یک روش تجویزی واحد برای انجام گزارش‌‌‌دهی پایداری وجود ندارد. چارچوب‌‌‌های متعددی برای رفع نیازهای مختلف سازمانی وجود دارد. ممکن است تهیه این گزارش سخت باشد، اما اجرای آن انعطاف‌‌‌پذیر است.

با این حال، شرکت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که گزارش آنها:

۱- دسترسی به ذی‌نفعان را – فراتر از آنهایی که مستقیما توسط گزارش یکپارچه مورد هدف قرار گرفته‌‌‌اند – از جمله ارائه دهندگان سرمایه مالی، گسترش می‌دهد.

۲- جزئیاتی در مورد موقعیت رقابتی شرکت در چشم‌‌‌انداز پایداری در حال تحول ارائه می‌دهد.

۳- یک مرور کلی از ابتکارات شرکت در رابطه با سرمایه اجتماعی، انسانی و محیطی ارائه می‌دهد.

با پرداختن به این عناصر در گزارش پایداری، شرکت‌ها می‌توانند تعهد خود را به اهداف ESG به طور موثری اعلام کنند، سهامداران را درگیر کنند و تعهد خود را به ایجاد اثرات مثبت اجتماعی و زیست‌‌‌محیطی نیز نشان دهند. وقتی صحبت از گزارش پایداری می‌شود، در چارچوب‌‌‌های آن رویکردهای مختلفی وجود دارد که شرکت‌ها می‌توانند در نظر بگیرند.

این چارچوب‌‌‌ها عبارتند از:

۱- چارچوب‌‌‌های گزارش‌‌‌دهی پایداری ایجاد شده: شرکت‌ها می‌توانند از چارچوب‌‌‌های گزارش‌‌‌دهی پایداری شناخته‌‌‌شده مانند «ابتکار گزارش‌‌‌دهی جهانی» (Global Reporting Initiative) یا «پروژه افشای کربن» (Carbon Disclosure Project)  استفاده کنند. این چارچوب‌‌‌ها دستورالعمل‌‌‌های ساختاری برای ارزیابی و افشای اطلاعات محیطی، اجتماعی و حاکمیتی ارائه می‌کنند.

۲-  ادغام پایداری در افشای عملکرد کلی: گزینه دیگر گنجاندن پایداری در افشای عملکرد کلی شرکت است. این موضوع شامل همسویی معیارها و اهداف پایداری با گزارشگری مالی و سایر شاخص‌‌‌های کلیدی عملکرد برای ارائه دید جامعی از عملکرد شرکت است.

۳-  دستورالعمل‌‌‌های کمیته گزارش‌‌‌دهی یکپارچه بین‌المللی IIRC: این کمیته (International Integrated Reporting Committee) دستور‌‌‌العمل‌‌‌هایی را برای گزارش‌‌‌دهی یکپارچه ایجاد کرده است که بر اهمیت پیوند اطلاعات مالی و غیرمالی تاکید دارد. سازمان‌ها می‌توانند این دستورالعمل‌‌‌ها را برای ارائه دیدگاهی یکپارچه‌‌‌تر و متعادل‌‌‌تر از عملکرد خود، از جمله جنبه‌‌‌های پایداری، اتخاذ کنند.

۴- شاخص پایداری داو‌جونز (DJSI) : یک معیار برجسته است که عملکرد پایداری شرکت‌ها را در صنایع مختلف ارزیابی می‌کند. شرکت‌ها با رعایت معیارهای تعیین شده توسط DJSI، می‌توانند اعتبار و برند خود را از نظر پایداری افزایش دهند.

توجه به این نکته ضروری است که شرکت‌ها نیازی به گزارش‌‌‌دهی با استفاده از همه این استانداردها و معیارها ندارند. هر سازمانی باید اقدامات، عملکرد و انتظارات ذی‌نفعان خود را به دقت در نظر بگیرد تا مشخص کند کدام مدل گزارش‌‌‌دهی مرتبط و همسوتر با اهداف آن است. با انتخاب چارچوب یا دستورالعمل مناسب گزارش‌‌‌دهی، شرکت‌ها می‌توانند به طور موثر تلاش‌‌‌های پایداری خود را به اشتراک بگذارند، پیشرفت را به نمایش بگذارند، و تعهد خود را به شیوه‌‌‌های تجاری مسوولانه نشان دهند.

 چرا گزارش پایداری برای یک شرکت مهم است؟

گزارش پایداری مزایای متعددی را ایجاد می‌کند؛ از جمله ارتقای استراتژی‌‌‌های مدیریت ریسک، مدیریت و بهینه‌‌‌سازی هزینه‌‌‌ها و پس‌‌‌انداز، ساده‌‌‌سازی فرآیندهای تصمیم‌‌‌گیری، تقویت اعتبار و برند شرکت. این اثرات به طور یکسان در بین مشتریان و سرمایه‌‌‌گذاران طنین‌‌‌انداز است. با توجه به اینکه ریسک‌‌‌ها و فرصت‌‌‌های اجتماعی و زیست‌‌‌محیطی با در نظر گرفتن تحولات دیجیتال و به‌کارگیری مناسب ابزارها و فناوری‌‌‌های آن دارای پتانسیل قوی برای تاثیرگذاری بر امنیت و موفقیت بلندمدت یک شرکت هستند، ضروری است که شرکت‌ها هم زمان و منابع خود را به راه‌‌‌حل‌‌‌های پایدار مبتنی بر تحولات دیجیتال اختصاص دهند. گزارش پایداری به عنوان یک سنگ بنای استراتژیک عمل می‌کند و سازمان‌ها را قادر می‌‌‌سازد به طور موثرتری با این چالش‌‌‌های نوظهور مقابله کرده و حتی از این تهدید به عنوان فرصت استفاده کنند. با این رویکرد، گزارش پایداری از یک ابزار ساده مسوولیت شرکتی به یک عنصر کلیدی در تقویت انعطاف‌‌‌پذیری استراتژیک برای پایداری شرکت در بلندمدت تبدیل می‌شود.

گزارش پایداری یک روایت روشنگر از تاثیر یک شرکت در جنبه‌‌‌های اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی ارائه می‌دهد. با داشتن این اطلاعات، شرکت‌ها برای اندازه‌‌‌گیری، درک و ارزیابی ردپای عملیاتی خود مجهزتر خواهند شد. چنین شناختی، از تدوین اهداف نوآورانه پشتیبانی می‌کند و به شرکت‌ها کمک می‌کند تغییرات را متناسب با چالش‌‌‌های زیست محیطی و اجتماعی پیاده‌سازی کنند و آنها را برای ادغام یکپارچه در یک اقتصاد جهانی که به‌‌‌طور فزاینده‌‌‌ای پایداری محور است، در موقعیت مطلوب‌‌‌تری قرار دهند. برخی مزایای گزارش پایداری عبارتند از:

۱-  مدیریت ریسک پیشرفته

پایداری به طور ذاتی با تاب‌‌‌آوری مرتبط بوده و در دنیای امروزی که تغییرات آب و هوایی عمیقا بر تجارت تاثیر می‌‌‌گذارد، تقویت انعطاف‌‌‌پذیری ضروری است. این امر مستلزم بررسی جامع استراتژی‌‌‌های مدیریت ریسک است یا همان درک ریسک‌‌‌های بالقوه و توسعه اقدامات پیشگیرانه برای حفاظت از منافع تجاری. گزارش پایداری فقط ابزاری برای مدیریت ریسک فعلی نیست، بلکه راهنمایی برای شکل دادن به زمینه عملیاتی آینده یک شرکت، پیش‌بینی تغییرات و برنامه‌‌‌ریزی موثر برای آنهاست.

۲-  مدیریت و بهینه‌‌‌سازی هزینه‌‌‌ها و صرفه‌‌‌جویی

گزارش پایداری همچنین کاتالیزوری برای تغییر مدل کسب و کار شما و افزایش کارآیی عملیاتی است. با اولویت دادن به پایداری، شرکت‌ها می‌توانند ناکارآمدی‌‌‌های موجود در مدل کسب و کار خود را روشن کنند و راه را برای نوآوری، اصلاح و بهینه‌‌‌سازی‌‌‌های تاثیرگذار هموار کنند. شرکت‌های امروزی با کاهش هزینه‌‌‌های عملیاتی، پالایش زنجیره‌‌‌های ارزش خود، نوآوری محصولات یا خدمات پایدار، کاهش ردپای کربن و ارتقای مدیریت کارآمد منابع طبیعی، از پایداری برای ایجاد ارزش استفاده می‌کنند.

ناگفته نماند، تلاش‌‌‌های پایداری همچنین می‌تواند جنبه‌‌‌های اجتماعی مانند حفظ و انگیزه کارکنان، ایجاد محیط کاری مولدتر و کاهش هزینه‌‌‌های مرتبط با جابه‌‌‌جایی کارکنان را افزایش دهد. افزایش عملکرد مالی شما برای سرمایه‌‌‌گذاران نیز جذاب است. با افزایش محبوبیت مالی پایدار، تعهد شرکت شما به پایداری می‌تواند آن را به یک انتخاب برتر برای سرمایه‌‌‌گذارانی تبدیل کند که به دنبال حمایت از پروژه‌‌‌های اخلاقی و آینده‌‌‌نگر هستند.

۳- تصمیم‌‌‌گیری بهتر

نقش‌‌‌های رهبری سازمانی ذاتا شامل تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌های پیچیده است؛ به‌ویژه در مواجهه با آینده‌‌‌ای نامطمئن و غیرقابل پیش‌بینی. به همین دلیل است که گزارش پایداری به عنوان یک ابزار ضروری در تصمیم‌‌‌گیری شرکت‌ها عمل می‌کند. در حالی که یک گزارش پایداری ممکن است آینده را پیش‌بینی نکند، بینش‌‌‌های ارزشمندی را در مورد تغییرات بالقوه محیطی و اجتماعی ارائه می‌دهد. مشارکت در گزارش پایداری به جلوگیری از موانعی که گرمایش جهانی و سایر مسائلی از این دست ممکن است ایجاد کند، کمک کرده و به شرکت کمک می‌کند انعطاف‌‌‌پذیرتر شود. زمینه چارچوب‌‌‌های حقوقی در حال تحول را در نظر بگیرید. قوانین به طور فزاینده‌‌‌ای نسبت به شرکت‌هایی که توسعه پایدار را نادیده می‌‌‌گیرند، سخت‌‌‌تر می‌شود. با توجه به چالش‌‌‌های اجتماعی مهمی که در حال حاضر با آن روبه‌‌‌رو هستیم، منطقی است انتظار تشدید مداوم این مقررات و مجازات‌‌‌ها را داشته باشیم. شرکت‌هایی که گزارش‌‌‌های پایداری موثری را انجام می‌دهند، برای مقابله با این موانع نظارتی فزاینده بسیار آماده‌‌‌تر خواهند بود.

۴-  افزایش مشارکت ذی‌نفعان

جوامع دستخوش تغییرات مهمی از جمله تقاضای فزاینده برای شفافیت از سوی برندها و کسب و کارها شده‌‌‌اند. این فقط یک روند گذرا نخواهد بود. بنابراین برای کسانی که مایل به حفظ بلند‌مدت مشتریان و کارکنان خود هستند، یک ضرورت است. مصرف‌کنندگان و شرکای تجاری بالقوه بیش از هر زمان دیگری هوشمند شده‌‌‌اند و به همسویی ارزش‌‌‌های خود با تعهدات برندهایی که از آنها حمایت می‌کنند اهمیت زیادی می‌دهند. روشن شده است که کسب و کارها باید در مورد مسائل اخلاقی، زیست محیطی و اجتماعی موضع بگیرند. اینجاست که گزارش پایداری وارد می‌شود و روشی ملموس برای پاسخگویی به فراخوان شفافیت‌‌‌زایی فراهم می‌کند. دیگر تنها ادعای پایداری یا قابلیت اطمینان کافی نیست. شرکت‌ها باید آن را نشان دهند. مشتریان، کارکنان و ذی‌نفعان آنها می‌‌‌خواهند این اطمینان را داشته باشند که شرکت‌هایی که از آنها حمایت می‌کنند، نه تنها در کلمات، بلکه از نظر اعمالشان نیز قابل اعتماد هستند