صافی کف پا را چطور تشخیص دهیم ؟
مشکل صافی کف پا ، عموماً مادرزادی بوده و به نام نرمی مفاصل نیز معروف است. نرمی مفصل یا ligamentum laxity در ناحیه کف پا موجب می شود قوس کف پا در هنگام ایستادن بر روی پا از بین برود؛ همچنین تشکیل نشدن کامل یک یا دو استخوان در ناحیه مچ و کف پا و یا چسبیدن آنها به یکدیگر به صورت مادرزادی نیز در تشکیل نشدن قوس کف پا مؤثر است.
اکثر پزشکان و فیزیوتراپیست های مجرب ، صافی کف پا را تنها با مشاهده ایستادن و راه رفتن بیمار و معاینه کف پا تشخیص میدهند. پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی میکند و پای او را از روبه رو و پشت سر نگاه میکند و احتمالا از بیمار میخواهد تا روی نوک انگشتان بایستد تا شکل و عملکرد هر پا را در این حالت ارزیابی کند. همچنین در بعضی موارد دستور انجام پرتونگاری (اشعه ایکس)، سی.تی. اسکن (مقطع نگاری رایانه ای یا ام.آر.آی. (تصویربردای روزنانس مغناطیسی) می دهد.
دستگاه تشخیص کف پای صاف
امروزه با پیشرفت علم، روش دقیقی جایگزین روشهای معمول تهیه اثر پا شده که موسوم است به اسکن کف پا. اسکن کف پا دارای صفحه ای است که بیمار روی آن میایستد و خود این دستگاه بر اساس فشاری که پا بر صفحه حساس آن وارد کرده است، میتواند اثر پای بیمار و نیز میزان صاف بودن کف پا را تعیین کند. در واقع نه تنها میتوان از این اسکن برای تشخیص استفاده کرد بلکه به دلیل کم هزینه بودن آن میتوان برای غربالگری صافی کف پا سود جست. هر فرد میتواند با مراجعه به مراکز تخصصی و انجام این اسکن از اولین لحظه شروع صاف شدن کف پایش مطلع شود.
علل صافی پا در کودکان
کودکان ممکن است کف پای صاف داشته باشند وقتی که قوس در حال شکل گیری است.
با گذشت زمان قوس باید به طورعادی ایجاد شود. همچنین چربی اضافی روی پای کودکان و نوزادان ممکن است قوس کف پا را پنهان کند. داشتن پاهایی که در اوایل کودکی صاف به نظر می رسد، به معنای این نیست که شخص همیشه این عارضه را خواهد داشت. بیشتر کودکان تا سن ۶ سالگی دارای قوس عادی می شوند. اما گاهی برخی از آنها دچار تاخیر می شوند یا گاهی ناهنجاری های ساختاری در تراز طبیعی استخوان های پا اختلال ایجاد می کنند. این مشکل نیازمند بررسی دقیقتر توسط پزشک متخصص است .
علل صافی کف پا در بزرگسالان
کف پای صاف بیشتر در زنان بالای ۴۰ سال و افراد چاق رخ می دهد. همچنین فشار خون و دیابت می تواند با تأثیر بر جریان خون به عضلات و بافتهای همبند پا آسیب زده و در ایجاد قوس افتاده پا نقش داشته باشد.
ممکن است یک آسیب دیدگی قبلی مانند شکستگی استرسی نیز به یک قوس افتاده پا منجر شود.
نابرابری طول پاها
با فشار بر پای بلندتر برای جبران، موجب صاف شدن قوس کف پا می شود.
بارداری
در این دوره به دلیل افزایش تولید الاستین ، امکان ایجاد کف پای صاف موقتی و یا دائمی است. الاستین پروتئینی است که موجب افزایش خاصیت ارتجاعی پوست و بافت های همبند می شود.
کفشهایی که بخش جعبه انگشت فشرده شده و تنگ باشد. (که مانع از راحتی انگشتان پا و قرار گرفتن آنها در یک موقعیت طبیعی شود.) و کفشهای پاشنه بلند (که موجب فشار بیش از حد به عضلات قوس و کاهش افتادگی مچ پا می شود ) . پوشیدن این کفشها همواره منجر به تضعیف استحکام و انعطاف پذیری قسمت زیرین پا می شود و با پوشیدن آنها افزایش خطر ابتلا به کف پای صاف تقریباً همیشه دائمی است.
عوارض صافی کف پا
پاهای نرمال طوری طراحی شدهاند که هنگام ایستادن یا راه رفتن، کل قسمت پایین بدن را در وضعیت مناسب نگه دارند. کف پای صاف نمیتواند این پایه را برای وضعیت سالم بدن فراهم کند. با افتادن قوس پا به سمت زمین، پایین پاها به سمت داخل میچرخند. این چرخش به داخل میتواند کل پا، از جمله باسن را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به درد طولانی مدت پا و کمر شود.
مشکلات اسکلتی عضلانی
صافی کف پا یکی از دلایل عمده درد و مشکلات کلی اسکلتی عضلانی است. تعادل بدن شما از پاها شروع میشود. زمانی که پاها از پشتیبانی مناسب برخوردار نباشند، ممکن است خطر مشکلات مفصلی ناشی از وضعیت نامناسب بدن و راه رفتن غیرطبیعی افزایش یابد. افرادی که صافی کف پا دارند، ممکن است در ناحیه کف پا، مچ پا، زانو یا پهلو دچار آسیب شوند.
آرتریت روماتوئید
نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به مفاصل خود بدن حمله می کند و موجب ورم مفاصل می شود.
درمان صافی کف پا
معمولاً متخصصین توانبخشی و ارتوپدی روشها و تمرینات خاصی را برای کمک به مبتلایان این عارضه پیشنهاد میدهند. آکادمی پزشکان جراحان ارتوپدی آمریکا (AAOS) تمرینات زیر را برای بهبود قدرت و انعطاف پذیری پنجه و مچ پا توصیه میکند:
روبروی یک دیوار ایستاده و یک دست خود را در راستای سر خود روی دیوار قرار دهید.
پایی که نیاز به کشش دارد را یک گام عقبتر از پای دیگر قرار داده و پاشنه را بهطور محکم به زمین بچسبانید.
زانوی جلویی خود را تا حدی که احساس کشش در پای عقبی میکنید، خم کنید.
این حالت را به مدت ۳۰ ثانیه حفظ کنید و پس از آن به مدت ۳۰ ثانیه استراحت کنید.
این وضعیت را برای پای مقابل به کار ببرید و در نوبتهای دیگر در طول روز تکرار کنید.
این تمرین به یک صندلی و یک توپ در اندازه توپ گلف نیاز دارد.
روی صندلی قرار بگیرید. پای خود را بر زمین قرار داده و یک توپ را در زیر قوس پای خود به مدت دو دقیقه بچرخانید.
برخی افراد ممکن است اعضای بدن خود را بهگونهای تراز کنند که بهموجب آن نشانههای صافی پنجه پا از بین برود.
کفیهای تخصصی تعبیه شده در این کفشها میتواند توازن وزنی را بهطور صحیح برقرار کرده و علائم مربوطه را تا حد زیادی کاهش دهد. لازم به ذکر است این کفشها بهطور موقتی عمل کرده و نمیتوانند در طولانی مدت تأثیر گذاری داشته باشند.
همچنین بهبود وضع وزنی فرد و پوشیدن نوعی از جورابهای طبی نیز میتواند تا حد زیادی به بهبود عملکرد و بدشکلیهای موجود کمک کند.